تعداد صفحات: ۶۲

مقدمه

همان­گونه که در دنیای انسانی و در حیات پرتلاطم بشری انسان­هائی موفق و کارا خواهند بود که دارای هوشی سرشار و بهره­مند از درجه هوشی بالا باشند، قطعاً در دنیای سازمانی نیز وضع به همین­گونه خواهد بود، سازمان­ها هر روز پیچیده­تر و اداراه آن­ها نیز مشکل­تر می­شود. این معنا زمانی پر اهمیت خواهد شد که بپذیریم در هر سازمان امروزی علاوه بر منبع عظیم و خلاق انسانی هوشمند، تکنولوژی­های هوشمند نیز در فرآیند عملکرد سازمان­ها نقش مؤثری ایفا می­کنند (میرابی و همکاران، ۱۳۸۹). سازمان­های امروزی برای ارائه ارزشی بالاتر و تأمین رضایت مشتریان در هر زمینه­ای، به اطلاعات نیازمندند. آن­ها باید اطلاعات بسیار زیادی از سازمان­های رقیب، واسطه­ها و سایر نیروها و عواملی که در بازار فعال هستند، داشته باشند. اطلاعات به عنوان یکی از اقلام مهم دارایی­های استراتژیک و ابزارهای بازاریابی به شمار می­آید. گردآوری و ارزیابی اطلاعات مربوط به سازمان­های رقیب در امر تدوین استراتژی­ها، نقش حیاتی دارد. هر قدر شرکت بتواند از سازمان­های رقیب اطلاعات بیشتری به دست آورد، احتمال آنکه استراتژی­های اثربخش و موفقیت­آمیز تدوین و اجرا کند، بیشتر است (Xu et al, 2011). بنابراین ردیابی، درک و واکنش به رقبا به عنوان یک جنبه ویژه از فعالیت بازاریابی مطرح بوده و لازم است که سازمان­ها یک برنامه اثربخش به نام هوشمندی رقابتی را به اجرا درآورند. هوشمندی رقابتی، به عنوان یک ابزار مدیریت استراتژیک و یکی از سریع­ترین زمینه­های رشد کسب و کار دنیا، به شمار می­رود که برای سازمان می­تواند ایجاد مزیت رقابتی نماید و هوشمندی رقابتی که ملزوم یک سیستم مدون است با تأکید بر جمع­آوری هدفمند اطلاعات رقابتی، زمینه­ساز تصمیم­گیری­های راهبردی نیز می­باشد. دریافت اطلاعات از محیط بیرونی کسب و کار، بر موقعیت رقابتی شرکت تأثیرگذار بوده و این در حالی است که حدود ۹۰ درصد اطلاعاتی را که یک شرکت برای تصمیم­های حیاتی خود نیازمند آن است، می­تواند از راه هوشمندسازی رقابتی کسب کند. بدون دانش رقابتی، سازمان نمی­تواند مطمئن باشد که در رقابت قوی یا ضعیف می­باشد، و سازمان تا زمانی که دچار کاهش درآمد و تغییر یا از دست دادن مشتریان شود، این موضوع را درک نمی­کند که آن زمان، خیلی دیر است. بنابراین در حال حاضر، زمان مناسبی برای هوشمندی رقابتی است (همایون صدر و قاسمی، ۱۳۸۸). از آنجایی که به اعتقاد بسیاری از محققان یکی از عوامل ایجادکننده مزیت و توان رقابتی برای شرکت­ها، هوشمندی رقابتی است، از این­رو در این فصل از پژوهش در ابتدا به بررسی مفهوم مزیت رقابتی و نظریه­های آن و سپس مفاهیم هوشمندی رقابتی خواهیم پرداخت.

فهرست

۲-۱- مقدمه. ۴

۲-۲- مزّیت رقابتی. ۵

۲-۲-۱- مفهوم مزیت رقابتی. ۵

۲-۲-۲- رویکردهای مزیت رقابتی. ۵

۲-۲-۲- ۱- رویکرد سازمان صنعتی و دیدگاه پورتر ۶

۲-۲-۲- ۲- رویکرد منبع مدار ۹

۲-۲-۲- ۳- رویکرد شومپترین. ۹

۲-۲-۳- انواع مزیت رقابتی. ۹

۲-۲-۴- استراتژیهای مزیت رقابتی. ۱۰

۲-۲-۴-۱- استراتژی رهبری هزینه. ۱۱

۲-۲-۴-۲- استراتژی تمایز ۱۱

۲-۲-۴-۳- استراتژی تمرکز ۱۲

۲-۳- هوشمندی رقابتی. ۱۲

۲-۳-۱- مفهوم هوشمندی رقابتی. ۱۲

۲-۳-۲- ضرورت و اهمیت هوشمندی رقابتی. ۱۴

۲-۳-۳- اهداف هوشمندی رقابتی. ۱۶

۲-۳-۴- انواع هوش رقابتی. ۱۶

۲-۳-۵- فرآیند هوشمندسازی رقابتی. ۱۷

۲-۳-۵-۱- ذخیرهسازی اطلاعات هوش رقابتی و مدیریت آن. ۱۹

۲-۳-۶- زیرفرآیندهای اصولی هوش رقابتی. ۲۶

۲-۳-۷- خواص هوشمندی رقابتی. ۲۸

۲-۳-۸- وظایف و نقشهای هوشمندی رقابتی. ۲۹

۲-۳-۹- استراتژی سازمان و هوش رقابتی. ۲۹

۲-۳-۱۰- ارزیابی هوش رقابتی و تأثیر آن بر سازمان. ۳۱

۲-۳-۱۱- راههای افزایش و تقویت هوش رقابتی. ۳۳

۲-۳-۱۱- ۱- ایجاد واحد سازمانی برای هوشمندسازی رقابتی. ۳۴

۲-۳-۱۲- ابعاد هوش رقابتی. ۳۵

۲-۴- پیشینه پژوهش… ۴۰

۲-۴-۱- مطالعات انجام شده در ایران. ۴۰

۲-۴-۲- مطالعات انجام شده در سایر کشورها ۴۷

۲-۵- جمعبندی.